پروژه تدوین نقشه جامع علمی و کارآفرینی کشور در حوزه صنعت کیترینگ

پروژه تدوین نقشه جامع علمی و کارآفرینی کشور در حوزه صنعت کیترینگ

دکتر محمد حسین عزیزی

عضو هیات مدیره انجمن متخصصان علوم و صنایع غذایی ایران و دبیر علمی کنفرانس

منبع:کتاب چکیده مقالات اولین کنفرانس کارآفرینی کیترینگ موادغذایی و صنایع وابسته

10و 11 شهریور 1387 نمایشگاه بین المللی تهران سالن خلیج فارس

برگزارکننده شرکت فرصت افرین قرن www.vib.ir

دبیر:سیدحسین احمدی

دبیرعلمی:دکتر محمد حسین عزیزی

دبیراجرایی:بهرخ باقریان

در پی سخنرانی های مقام معظم رهبری در خصوص لزوم تدوین نقشه جامع علمی کشور،  این موضوع تبدیل به یکی از مباحث مطروحه در حوزه مدیریت دانش در کشور گردید و ایشان در موقعیت های مختلف به تبیین مشخصات این نقشه پرداخته اند.در پی سخنان ایشان تیم هایی در وزارت خانه های مختلف در حال تدوین این نقشه هستند نظر به اهمیت این نقشه در آینده علمی و پیشرفت کشور و دستیابی به اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور، شناسایی خصوصیات این سند از اهمیت به سزایی برخوردار است.

نمودار یک الگوی ذهنی برای تدوین نقشه جامع علمی کشور را می توان بصورت ذیل ترسیم نمود.

اهداف استخراج شده از سند چشم انداز بیست ساله کشور را می توان به ترتیب ذیل خلاصه کرد:

1. جایگاه اول اقتصادی در سطح منطقه
2. جایگاه اول علم و فناوری در سطح منطقه
3. برخورداری از سلامت، رفاه و امنیت غذایی، تامین اجتماعی

برای تدوین نقشه های جامع علم و فناوری در سطوح ملی دو رویکرد متفاوت وجود دارد که انتخاب هر یک از آن ها تا حد زیادی به نظام سیاسی-اجتماعی، ویژگی های فرهنگی و تجربیات تصمیم گیری های کلان در هر کشور بستگی دارد:

1. رویکرد نخبه گرا 1: این رویکرد که نوعا در کشورهای با نظام اقتصادی متمرکز (دولتی) رواج دارد، تدوین نقشه ی جامع علمی را به گروه کوچکی از نخبگان می سپارد که هم از صلاحیت های علمی لازم برخوردارند و هم ارزش ها، دغدغه ها و حساسیت های نظام سیاسی حاکم را می شناسند و می دانند که علم و فناوری چگونه می تواند در جهت تامین، تعمیق و توسعه ی این ارزش ها/دغدغه ها و حساسیت هاه به کار گرفته شود.نمونی ی خاص آن تدوین راهبرد ملی فناوری های پیش رفته ی چین است که در سال 1995 انجام شد.این راهبرد توسط یک گروه 4 نفره از دانشمندان برجسته و منتخب حزب حاکم تدوین و سپس در سطح 200 تن از دانشمندان برجسته ی دیگر به نظر خواهی گذاشته شد. نسخه ای که پس از دریافت نظرات اصلاحی و تکمیلی این دانشمندان فراهم آمد، به شورای مرکزی حزب کمونیست پیشنهاد و در آن مرجع با کمترین مقاومت تصویب شد.
2. رویکرد کثرت گرا 2: که یک رویکرد باز، اجتماعی و مشارکتی محسوب می شود و نوعا در کشورهایی مورد استفاده قرار می گیرد که نظام های پارلمانی دارند و مشارکت مردم در تصمیم سازی های کلان مربوط به آینده ی کشور را ارج می نهند.درحالی که رویکرد نخبه گرا غالبا نظرات و مواضع دولت را منعکس می کند، رویکرد کثرت گرا به عنوان یک رویکرد چند صدایی می تواند بازتابی از صداها یا مواضع ذی نفعان مختلف باشد.

در ادبیات آینده پژوهی از رویکرد نخبه گرا با عنوان پیش بینی فناوری"1" و از رویکرد کثرت گرا با عنوان آینده نگاری فناوری"2" یاد می شود.از نکته های ظریف و قابل تامل این که، دولت آمریکا به رغم برخورداری از نظام پارلمانی، معمولا در تدوین نقشه های جامع علم و فناوری از رویکرد پیش بینی فناوری تحت هدایت و تولیت وزارت دفاع و نیروهای مسلح بهره می گیرد. در ایالات متحده، علم و فناوری قبل از هر چیز باید در خدمت برتری نظام باشد که عموم نخبگان کشور چیزی از اصول و مبانی آن نمی دانند، و لاجرم شمار معدودی از آژانس ها و نخبگان وابسته به نیروهای مسلح بر آنها اشراف دارند.

از طرف دیگر، رویکرد آینده نگاری فناوری نخستین بار در کشور ژاپن ابداع می شود، که جمع گرایی برجسته در فرهنگ عمومی این کشور شرقی را منعکس می کند.وانگهی، نقاط تمرکز"3" در پروژه های آینده نگاری از کشوری به کشور دیگر متفاوت است، به طوری که بعضی از کشورهای اهمیت ویژه ای به تولید خروجی های محسوس و صریح می دهند، و بعضی کشورها به اصل فرآیند آینده نگاری و خروجی های غیرملموس آن توجه دارند.ژاپنی ها خصوصا مردمانی فرآیندگرا هستند و خروجی های ملموس و محسوس را در اولویت های بعدی قرار می دهند.

صاحب نظران آینده نگاری، هنگام بررسی تفاوت های آینده نگاری در کشورهای مختلف، دریافته اند که برخی از کشورها با نگرش محصول محور"4" و برخی دیگر با نگرش فرآیند محور"5" و معدودی از کشورها نیز با نگارش ترکیبی به خروجی های این گونه پروژه ها می نگرند.

رویکرد محصول محور در جست و جوی خروجی های ملموس، هم چون انواع سناریوها، فهرست اولویت های تحقیقاتی، شناسایی فناوری های کلیدی، یک گزارش دلفی و از این گونه اند. چنین رویکردی متضمن تشکیل کارگروه های کوچک خبرگان و یا به کارگیری متدولوژی های فوق العاده رسمی به منظور دریافت و تلفیق آرا و نظرات خبرگان است.خبره گرایی شدید در این رویکرد، دامنه ی مشارکت عمومی ذی نفعان را در فرآیند پروژه محدود، و تا حد زیادی آن را به رویکرد نخبه گرا نزدیک می سازد.کشورهای فرانسه و آلمان را نمونه های بارز بهره گیری از این رویکرد دانسته اند.خروجی های محسوس و مورد انتظار از این گونه پروژه ها همان هایی هستند که در نظر مردم به دانش کد شده 6 موسومند، دانشی که از طریق گردش وسیع اطلاعات تولید می شود، بی آن که لزوما نیازی به تعامل 2 چهره به چهره ی خبرگان داشته باشد دانش کد شده در واقع دانش تدوین پذیر و قابل انتقال از طریق نگارش است.

رویکرد فرآیند محور اما اولویت را به شبکه سازی و تبادل هر چه بهتر دیدگاه های ذی نفعان می دهد، که خروجی هایی ناملموس به شمار می آیند.ایده ی مرکزی در رویکرد فرآیند محور این است که هر گاه بازیگران فرآیند بتوانند به دیدگاه و مواضع مشترکی درباره ی پیش رفت های بلند مدت علم و فناوری برسند، خواه ناخواه درک و دانش بهتری از موضوع ها، فرصت ها و چالش نوظهور به دست می آورند.ثمره ی چنین درک و دانشی آن است که بازیگران حاضر در صحنه (دولت، صنعت، دانشگاه، موسسه های تحقیقاتی و ...) انتظارات خود از یکدیگر را شفاف کرده، و می توانند استراتژی های مشترکی را برای همکاری در چارچوب ساختارها و روابط شبکه ای برگزینند.به زبان دیگر، رسیدن به درک مشترکی از پیشرفت های علم و فناوری در بلند مدت و آنچه که به تبع این پیشرفت ها در آینده ظهور می کند، و نیز دست یابی به استراتژی های مشترکی برای مواجهه با چالش ها  و فرصت های نوظهور در قالب شبکه ها، هسته ی اصلی این رویکرد را تشکیل می دهد.خروجی های به اصطلاح نرم به دشواری قابل تدوین-مستندسازی هستند، و از نوع دانش ضمنی به شمار می آیند.دانش ضمنی به طور اخص از طریق تجربه به دست می آید، و از این رو، حضور افراد با تجربه و نه لزوما بسیار خبره و متخصص را در فرآیند آینده نگاری ایجاب می کند.

رویکرد ترکیبی به تلفیق نتایج هر دو رویکرد بالا توجه دارد، و به همین جهت است که دانشمندان(صاحبان دانش کد شده) را در کنار افراد با تجربه(برخوردار از دانش ضمنی) به کار می گیرد.این رویکرد همان قدر که بر تولید خروجی های سخت تاکید می کند، خروجی های نرم به ویژه خلق شبکه های همکاری و شبکه های دانشی را نیز ارج می نهد و غنیمت می شمارد.فقدان خروجی های سخت(نقشه های علمی مدون قابل سنجش) به معنای شفاف نبودن اولویت ها و حوزه های اصلی سرمایه گذاری و تلاش برای دولت و مردم است، و فقدان شبکه های همکاری و یا دیدگاه ها و مواضع مشترک به معنای نبود زیر ساخت های لازم برای پیگیری برنامه ها و تعدد آرا و مواضع در سطح ذی نفعان است که فرصت ها را می سوزاند و نقشه ها و برنامه ها را در قالب نوشته های هر چند صریح زندانی می کند.

کشور ما به دلایل زیادی باید رویکرد ترکیبی را برگزیند.چرا که مثلا یکی از ویژگی های برجسته در فرهنگ مدیریتی کشور ما، شوق به آفرینش خروجی های ملموس، شفاف و قابل سنجش است، و اصل فرآیند گویا ارزش چندانی را خلق نمی کند. خوزه مورینیو، سرمربی سابق تیم فوتبال چلسی در این باره می گفت:" بازیگران از تیم ما یک بازی خوب را انتظار دارند، اما دغدغه های من به عنوان یک سرمربی، خلق نتایج بزرگ است. چرا که تیم، بدون این نتایج از عرصه های رقابت حذف می شود" مدیران ما نوعا دل بسته ی چنین نتایجی هستند.اما همان طور که اشاره شد، غفلت از خروجی های نرم شبکه سازی/درک مشترک –پیگیری نقشه های جامع علمی را دشوار و بلکه غیرممکن می سازد.

پروژه ی آینده نگاری فناوری در نظام صنعت کیترینگ کشور، صرف نظر از تعداد کارگروه ها، به طور کلی متشکل از 4 نوع کارگروه تیپ خواهد بود:

1. کارگروه راهبری/تلفیق، که یک کارگروه منحصر به فرد است و راهبری عالیه پروژه و تلفیق نتایج حاصل از تلاش دیگر کارگروه ها را عهده دار می باشد.
2. کارگروه فناوری محور: این نوع کارگروه، بر یک فناوری کلیدی در نظام صنعت کیترینگ متمرکز است، و راهبرد توسعه ی آن را مطالعه و تدوین می کند.
3. کارگروه محصول محور: این نوع کار گروه نیز بر یک محصول یا خدمت کلیدی نظام صنعت کیترینگ تمرکز دارد، و راهبرد توسعه آن را تدوین می کند.
4. کارگروه برنامه محور: این نوع کارگروه، که فعلا دو عنوان برای آن پیش بینی شده است(کارگروه آموزش، کارگروه پژوهش)، صرفا به منظور تدوین یک برنامه مطلوب در زمینه ی کاری خویش-مثلا پژوهش یا آموزش-تشکیل می شود.ممکن است تشکیل کارگروه مالی و کارگروه منابع انسانی نیز در دستور کار قرار گیرند، که آن ها نیز انوع کارگروه های برنامه محور خواهند بود.

وظایف اصل کار گروه ها عبارتند از:

الف) چشم انداز سازی: که خود از 4 مولفه تشکیل می شود 1- ماموریت 2- ارزش ها 3- هدف های استراتژیک 4 تصویر بزرگ آرمانی

ب) تعیین جهت گیرهای راهبردی(سیاست های استراتژیک): از جمله مواردی که در بحث مربوط به تعیین جهت گیرهای استراتژیک باید آنها توجه شود عبارتند از:1- فرصت سازی 2- ثروت سازی

ج)شناسایی فرصت ها و چالش های کلیدی: هر کارگروه در بخشی از فعالیت های خود به تعیین وضع موجود و تحلیل هایی چون تحلیل swot و تحلیل steep,vخواهد پرداخت.

در swot: s اشاره به نقاط قوت،wاشاره به نقاط ضعف، o دلالت بر فرصت های مهم و tاشاره به تهدیدها یا مخاطرات دارد.

در steep,v :  s اشاره به روندهای اجتماعی، t دلالت بر تکنولوژی، e اشاره به اقتصاد، e دلالت بر روندهای محیطی، pاشاره به سیاست و بالاخره v دلالت بر ارزش ها دارد.

د)تعیین شایستگی های محوری(کلیدی)

ه)تعیین راهکارها و ساز و کارهای بلند مدت ایجاد و حفظ شایستگی های محوری

و)تعریف یک مجموعه از پروژه های تحقیقاتی ضروری

ز)تعیین مسئولیت های پیگیری و ارزیابی برنامه

ح)تعیین فرآیند بازنگری و روزآمدسازی برنامه

شرکت فرصت آفرین قرن مالک سامانه معاملات خوراک در نزدیک به دو دهه فعالیت علمی آموزشی پژوهشی اجرایی در صنعت کیترینگ به گواه اسناد و مدارک و فیلم ها و عکس ها و به استناد گزارش های مالی داخل شرکت، بعنوان یک شرکت خصوصی در موارد زیر از مواردهای یادشده در پروژه نقشه جامع کارآفرینی در صنعت کیترینگ فعالیت کرده است ولی دریغ از حمایت های سیاست مداران و زمامداران مملکت!

1. افراد باتجربه را برای تحول در صنعت کیترینگ به گروه علمی شرکت آورد و با انتشار تجارب شان در قالب کتاب راهنمای آشپزی صنعتی اقدام به مستندسازی نمود و هم اکنون این کتاب بعنوان منبع آموزشی در دانشگاه جامع علمی کاربردی استفاده می شود.

نمونه دیگر راجع کتاب استاندارد بین المللی کیترینگ کدکس 39 بود که به زبان فارسی ترجمه شد و در دوره های آموزشی ممیزی داخلی کیترینگ در دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران و سازمان غذا و دارو استفاده شد.

نمونه دیگر راجع کارآفرینی کیترینگ کتاب معرفی چهره های موفق و کارآفرین برتر در صنعت غذا، کیترینگ و خدمات پذیرایی ایران بود که توسط نویسنده کتاب اوج معرفی 1+38 چهره موفق و کارآفرین برتر ایران تالیف شد تا تجارب صاحب نظران آینده نگاری مستند شود.

2. افراد خبره و متخصص را برای تحول در صنعت کیترینگ به گروه علمی شرکت آورد و اقدام به آموزش و خدمات مشاوره به صنوف ذیربط نمود.
3. کارگروه فناوری محور را تشکیل داد و سامانه معاملات خوراک را ارایه داد.
4. کارگروه محصول محور را تشکیل داد و با ایجاد گروه آهنگسازی موسیقی خوراک اقدام به عرضه محصولاتی از جمله آهنگ غذای کباب، آهنگ غذای پیتزا و آهنگ سرود ملی خوراک نمود.
5. کارگروه آموزش و پژوهش را از تمرکز به مباحث نظری صرف و یا آموزشهای عملی تکراری صرف به سمت آموزش از طریق مشاوره و آموزش از طریق صحنه های نمایشی و از طریق جشنواره ها سوق داد.

تمام این کارها می بایستی با بودجه عمومی هزینه می شد که مسئولین ذیربطدریغ نمودند ولی راهبر پروژه کیترینگ در ایران ، سیدحسین احمدی مدیرعامل شرکت فرصت آفرین قرن با بودجه شخصی تا کنون امورات را به پیش برده است.

علاقمندان جهت بهره برداری از خدمات و محصولات پیشرفته شرکت فرصت آفرین قرن در گام اول می توانند از سامانه معاملات خوراک ، غذای مراسم و یا غذای پرسنلی شرکت  خود را خریداری نمایند و با این سامانه و خدمات شرکت آشنا شوند.

در گام دوم می توانند از محصولات آموزشی و انتشاراتی شرکت بهره ببرند و اطلاعات خود را افزایش دهند.

در گام سوم می توانند به گروه ما ملحق شوند.

سامانه معاملات خوراک در نشانی www.vib.ir می باشد.

افراد ذیربط با این سامانه عبارتند از :پیمانکار آشپزخانه، تهیه کنندگان غذای مهمونی، تهیه کنندگان غذای هیئت، تهیه کنندگان غذای پرسنلی، تهیه کنندگان غذا، کیترینگ، پیمانکار طبخ و توزیع غذا، قرارداد انجام خدمات آشپزخانه سرویس دهی و تامین غذای سالن، قرارداد طبخ و توزیع غذا، نمونه قرارداد تهیه غذا، نمونه قرارداد پیمانکاری طبخ غذا برای کارکنان، مناقصه آشپزخانه و سلف دانشجویی، خدمات پذیرایی، خدمات مجالس، تامین کننده غذا ،غذای شرکتی، ناهار شرکتی، لیست غذاهای نذری، لیست انواع غذای مجلسی ایرانی برای مهمانی، لیست غذا برای شام و مهمانی، بهترین غذاهای ایرانی برای مجالس مهمانی، لیست شربت و غذای نذری ماه محرم و صفر، سفارش غذای هیئتی و نذری، منوی سفارش غذای شرکتی، ناهار شرکتی، لیست غذاهای نذری، لیست انواع غذای مجلسی ایرانی برای مهمانی، لیست غذا برای شام و مهمانی، بهترین غذاهای ایرانی برای مجالس مهمانی، لیست شربت و غذای نذری ماه محرم و صفر، سفارش غذای هیئتی و نذری، منوی سفارش غذای شرکتی، آخ جون غذا، آهنگ های کودکانه غذا خوردن، آهنگ غذا درست کن ،آهنگ برای روز جهانی  غذا ،بهترین آهنگ های مخصوص رستوران، به به چه غذایی، آهنگ با کلام مخصوص کلیپ آشپزی، موزیک آشپزی، چه موزیکی هنگام آشپزی مناسب است، موسیقی خوراک روح است ولی برخی در پی انکار آن هستند، پخش موسیقی در گاوداری های ایران برای افزایش آرامش و شیردهی، لیست غذا برای ناهار، سامانه معاملات خوراک، سایت شاخص قیمت خوراک ایران ،آهنگ غذا، موسیقی اشپزی، موسیقی خوراک، خوراک دام، کنسانتره دام، جیره غنی با مواد مغذی، اصول تغذیه مناسب در محیط کار، گردشگری خوراک ،سنداجرایی برنامه تغذیه سالم، سامانه تغذیه کارکنان، برنامه تغذیه ورزشی،بشقاب غذای سالم، برنامه هفتگی غذای خوشمزه برای محل کار و خانه ،جیره غذایی اضطراری، تغذیه کارکنان ،رژیم غذایی سالم، برنامه غذایی ،منوغذایی، غذای مراسم ،منوی سفارش غذای شرکتی و مراسم، منوی مجالس ترحیم ،انواع جشن ها و دورهمی ها، تهیه غذا میوه و حلوا مجالس و مراسم و ترحیم، قیمت منو غذا و خدمات عروسی، پک غذای ترحیم، ریزه کاریهای دلیوری بیرون بر فست فود، اصول دلیوری در فست فود، غذای کیلویی، رستوران زنجیره ای، غذای بوفه و سلف سرویس، غذای دلیوری، غذای بیرون بر، آشپزی صنعتی، غذای آماده و نیمه آماده، غذای بسته بندی شده، مجری رویداد، برگزارکننده نمایشگاه، اسپانسر، پک ترحیم، مراسم جشن، سبزی پلو با ماهی، قیمه نذری ،حلیم شله زرد، دیزی آبگوشت، آش رشته، پیتزا ساندویچ،طراحی آشپزخانه صنعتی، تجهیزات آشپزخانه صنعتی، کتاب راهنمای آشپزی صنعتی، MBA کیترینگ