محققان و روانشناسان به رفتار اعتراضی بعنوان حرکت جستجوگرانه برای چرایی محقق نشدن ایده آل ها و تصورات معترض اشاره می کنند و چون بستری غیر از فضای مجازی برای جستجوگری و تبادل فکری برای دهه 70-80 های غیرموافق با تفکرات بسیجی و مذهبی وجود نداشته است الان کف خیابان و شبکه های اجتماعی را آن بستر جستجوگری می بینند پس این معنای مخالفت و براندازی نیست.
این یک جستجو و اعتراض است که چرا جایی برای جستجوگری من و جایی برای دیده شدن من غیرموافق نیست؟
برای بسیجی و مذهبی چرا راه پیمایی اربعین، پایگاه بسیج، مسجد، هیئات مذهبی،... وجود دارد و چرا برای من غیر موافق با این تفکرات، مشابه این فضاها وجود ندارد؟حالا چون وجود ندارد پس اعتراض می کنم؟!
شوربختانه آنقدر که در سازمان ها و آموزش و پرورش و دانشگاه ها به مباحث آموزشی پرداخته شده است به مباحث اجتماعی و اخلاق و بررسی تعاملات اجتماعی در بین الملل و اینکه دیگر کشورها درباره نوجوان و جوانشان چه می کنند نپرداخته شده است و حالا این نوجوان و جوان نمی داند چگونه اعتراض کند؟در کجا اعتراض کند؟هنجار چیست و ناهنجار چیست؟شعار خوب و شعار بد چیست؟ چه حرکتی را با چه حرکتی مقایسه کند؟ حرکات اصولی که از سوی افراد و گروه ها و اساتید عنوان می شود جزو کدام قاعده بین المللی و پذیرفته شده است؟
در کل از اوضاع اینرا می توان یافت که چنانچه گروهی که فی الحال قدرت و اسلحه و قانون دستشان هست به موارد فوق توجه نکنند باعث اوضاعی می شوند که کسی که اصلا در فکرش براندازی، اصول و قاعده ای ندارد و حتی مخالف سیستماتیک هم نیست را به سوی دشمن واقعی شدن هدایت کنند.
بایستی دوایی برای اوضاع کنونی تهیه کرد و به نظر بنده موارد زیر می تواند مجالی بدهد تا راهکار از سوی نخبگان شناسایی و پیاده سازی شود:
1-سپردن تعیین نام سال جدید به نوجوانان و جوانان با برگزاری یک همه پرسی
2- ایجاد یک جشنواره موسیقایی خوراک در مسیر کاپان ارمنستان همانطور که برای گروه دیگر یک رویداد در مسیر کربلا با عنوان راهپیمایی اربعین تدارک دیده شده است
در این فستیوال پیشنهادی به موضوع آهنگ غذا و موسیقی آشپزی بدون تاکید به کلام و شعر بدون تاکید به سلبریتی و بدون تاکید به دیدگاه سیاسی خاص پرداخته می شود فقط با نیت شادی، با نیت دیده شدن، با نیت همبستگی، ...
فواید این جشنواره در بعد داخلی: فشار روانی تخلیه می شود
فواید این جشنواره در بعد خارجی: تردد در مرز 20 کیلومتری بین ایران و ارمنستان صورت می گیرد و کشور آذربایجان طمع پیشروی و بستن مرز فیمابین را از سر به دور می کند چون تقابل دیگر نظامی نخواهد بود و به تقابل اجتماعی خواهد کشید
یک مسیر می تواند منافع اقتصادی برای کشورها و برای حرکت کنندگان در این مسیر نیز باشد
این مسیر می تواند مشابه اردویی باشد که در آن می توان والدین فرزندان دهه نودی را با الگوهای مناسب شهروندی در قرن جدید به طرز دوستانه ای آشنا کرد.
یادمان نرود که چنانچه خود را منزه از عیب ببینیم دیگران را سراز پا در عیب می بینیم و دیگر امکان صحبت و درک فیمابین از بین می رود و فقط خشم و دعوی و گیجی و ابهام باقی می ماند.